Karst Rauhé en Sanne van der Drift, de twee studenten van het Kennislab voor Urbanisme voor de korte opdracht de Hoven Zutphen, presenteerden op woensdag 4 juni hun bevindingen. Als hun begeleider was ik er natuurlijk bij. De centrale vraagstelling van de gemeente Zutphen was wat de sociale kracht van de wijk de Hoven was. Maar hoe kom je daar achter?
Vooraf had het groepje rond het Kennislab Kort al nagedacht wat nu precies “korte opdrachten” zijn. De aandacht ligt dan vooral op de Wat-vraag en de Hoe-vraag. Voor De Hoven: wat is de situatie nu en wat kan het worden? Hoe kun je van de huidige situatie naar het gewenste toekomstige beeld?
Het plan van aanpak van Sanne en Karst bood ruimte om zelf veldwerk te doen, ofwel gewoon te dwalen in De Hoven en mensen te spreken, maar ook – en als gevolg van die indrukken en verhalen – de bestaande feiten en cijfers rond het bijzonder buurtschap aan de andere kant van de rivier met nieuwe ogen te bezien.
Wat eerst voor hen een wijkje was, met veel verkeersstromen en weinig voorzieningen, veranderde in amper twee maanden tijd tot een fascinerend dorp met evenzo speciale mensen. Dat nieuwe perspectief hebben zij omgezet in een scherpe SWOT-analyse. Sterke kanten van de Hoven zijn onder meer: de krachtige sociale structuren, zowel in formele zin zoals blijkt uit het uitgebreide verenigingsleven, als in informele zin. Omdat het dorp steeds een beperkte uitbreiding gekend heeft, levert de stedenbouwkundige structuur een prachtig opdeling in “jaarringen” op. Dat heeft ook gevolgen voor de bewoners zelf. Oorspronkelijke “heufse” bewoners herinneren zich nog hoe het leven vroeger was en naarmate mensen wonen in nieuwe delen van het dorp komen er ook andere verbanden voor in de plaats.
Een andere kracht van De Hoven is het ondernemende karakter. Hoewel voorzieningen grotendeels verdwenen zijn, vonden Karst en Sanne een aantal ondernemers die speciaal voor het buurtschap gekozen lijken te hebben voor hun bedrijfshuisvesting. De ondernemers achter Bo-El Guitars en Schoonwater Exclusief Parket kiezen voor De Hoven, omdat hun klanten doelgericht naar hun winkel komen. Zij ervaren niet dat mensen komen kijken zonder iets te kopen, zoals ondernemers in de binnenstad, wat weer scheelt in kosten voor winkeloverzienend personeel. Dit gecombineerd met de bereikbaarheid en een goede website maken De Hoven een ideaal vestigingsklimaat. Ook nieuwe bedrijven, inclusief ZZP-ers doen het goed in het dorp: van de 32 starters tussen 2008-2012 is geen enkele failliet gegaan.
Ten slotte observeren Sanne en Karst de toeristisch-economische kracht van De Hoven. Voor het museum Boer Kip komen bezoekers in groepen van wel 30 mensen kijken. De sterke IJsseloever en de recreatieve mogelijkheden trekt veel mensen van buiten, vooral ook als de aanwezige kunst en kunstenaars ontdekt worden. De Hoven is eigenlijk een sterk merk, zo constateren de studenten, met veel kansen voor de mensen en de nabije stad Zutphen. In de discussie met de groep ambtenaren van de gemeente kwam de vraag aan bod of De Hoven wel een wijk is… Spontaan werd voorgesteld om de dorpsstatus weer zichtbaar te maken, wat een enorme impuls aan het zelfvertrouwen van de Hovenaren kan geven.
Hoe ga je als gemeente met het dorp om? Want, zo geeft men aan, in de gesprekken zien we steeds twee gezichten bij de bewoners. Aan de ene kant een sterk gevoel van kracht en verbondenheid, aan de andere kant een afhankelijkheid van die grote stad. Dat de manier van omgaan stoelt op de sociale kracht van het dorp, betekent natuurlijk ook dat je als gemeente de relatie moet aangaan en moet durven onderhandelen!
Gaat er dan niets mis in het dorp? Sanne maakt duidelijk dat de komende vergrijzing makkelijk tot sociale problemen kan leiden. De kunst is dan natuurlijk niet om die problematiek en de mogelijke oplossingen uit de handen van De Hoven te halen, maar juist hen aan te spreken op hun eigen verantwoordelijk en ondernemerschap. Zelf laten doen en ernaast blijven staan, dat is de opgave. De prachtige poster van de resultaten van de zoektocht van Karst en Sanne kun je opvragen bij het Kennislab voor Urbanisme, door een email te sturen naar j.wesselink@elba-rec.nl. Stiekem is die poster zelf ook een zoektocht voor iedereen die geinteresseerd is in de Hoven.
De korte opdracht De Hoven Zutphen is uitgevoerd door het Kennislab voor Urbanisme. Spreekt zo’n korte opdracht van het Kennislab voor Urbanisme jou ook aan? Neem dan contact op met Jan-Willem Wesselink, email j.wesselink@elba-rec.nl of telefonisch +31 (0) 6 286 384 26.