Broeierige Kei-on-the-road in Heerlen. Bram Heijkers nam ons mee op excursie in de wijk MSP, met veel sociaal-maatschappelijke problemen en criminaliteit, lege en te slopen appartmenten, een stevig wijkactieplan want Krachtwijk en wat we met z’n allen noemen een opgave. Maar welke opgave is het nu precies?
De woningcorporaties weten dat wel: leegstand is slecht voor de verhuurbaarheid en waardeontwikkeling van hun vastgoed en vergroot de onveiligheidsgevoelens in de straat en de buurt. De woningen die nu gesloopt worden zijn ook niet klaar voor een verdere toekomst, wat wooncomfort betreft of vanuit energetisch oogpunt. Het blijft kapitaalvernietiging maar dat is vooral omdat de wooncomplexen ontworpen en gebouwd zijn binnen het groeiparadigma – investeringen die gedaan zijn verdienen zich te zijner tijd weer terug door waardeontwikkeling van het vastgoed. Tenzij de woningen plotsklaps in een krimpgebied blijken te liggen, dan is er geen waardestijging, geen vraag naar woningen of naar woningen die minder kwaliteit hebben, dan is er alleen teveel aanbod.
Ik zoek eigenlijk naar een manier om van dit groeidenken in vastgoed af te komen. Zomaar een richting van mijn zoektocht: waarom hanteren we in het hele land dezelfde kengetallen voor de realisatie, beheer en exploitatie, inclusief afschrijving van woningen? Moet een woning of woningcomplex in Utrecht (groeigebied) vanuit deze kengetallen te vergelijken zijn met Heerlen (krimpgebied)? Waarom niet een indeling in 3-en: groei/neutraal/krimp?
We staan open voor elk experiment! Wethouder Lex Smeets is voor de Kei-aanwezigen erg stellig als ik hem vraag of de gemeente klaar is voor alle burgerinitatieven in MSP. Maar in 1 ademhaal voegt hij eraan toe dat MSP nu niet bekend staat om de doortastendheid van haar inwoners. Die hebben nog wel wat hulp nodig. Vanuit de Krachtwijk gedachte volkomen logisch: persoonlijke interventies en sociale stijging gaan hand in hand. Wilmien Haverkamp van de gemeente Enschede legt haar vinger op de zere plek, als zij meent dat het voor een overheid of woningcorporatie moeilijk is om echt ruimte te geven aan ideeen en activiteiten van bewoners. Zij blijven afhankelijk van instanties en organisaties, terwijl er talloze voorbeelden in het land (en daarbuiten) zijn die laten zien dat burgerinitiatieven vooral om overheidsparticipatie vragen.
Voorbeelden die anders kunnen in MSP? De ingerichte tijdelijke moestuinen worden door een gemeentelijk projectleider “gemanaged”. Baanbrekend werk en Buurthulp MSP draait op gemeente ambtenaren en instellingen, zij organiseren dat bewoners betrokken worden. En versta mij goed – ik vind ook dat de professionele partners in MSP (in Heerlen) een belangrijke rol hebben bij burgerinitiatieven. Maar er is natuurlijk geen enkele reden om bewoners van achter het stuur weg te houden. De enige reden zit in de hoofden van de professionals.
Burgerinitiatieven op microniveau (huis, straat, buurt) en om macroniveau (wijk, Heerlen). Als Smallingerdam in staat is om ruimte te geven bij het compleet inrichten en realiseren van een hele wijk, waarom zou dat niet in MSP kunnen? Als Hoogeveen met zijn smederijen inwoners echt activeert en echt invloed geeft op de stad (ook financieel), kan Heerlen dat ook niet?
Je zou er maar wonen, zei Henk Kieft van KAW en volgens mij bedoelde hij dat je het dan als inwoners zwaar te verduren hebt tijdens de hele transformatieperiode. Maar stel nu eens, Henk, dat jij er woont. Laat jij je dan klein houden door een woningcorporatie of gemeente? Je barst toch van de eigen initiatieven en die ga je toch ook echt realiseren?