Op deze pagina vindt u materiaal waar ik mee gewerkt heb de afgelopen 15 jaar, zoals verslagen, nota’s, scripties, procedures, methodieken en zo meer. Het is interessante, inspirerende en bruikbare informatie die weer online en publiek toegankelijk gemaakt is. Beschouw het als hergebruik van informatie. Want veel van deze digitale stukken zijn soms nauwelijks meer te vinden, terwijl er echt goed gereedschap bij zit. Dus gebruik het gerust opnieuw (gratis, voor niets, geen kosten).
Participatie in beeld
Een kleine korte filmpjes collectie uit Nederland en Vlaanderen. Bewonersparticipatie die (meestal) energie geeft! Klik maar op de koptitel – ENJOY!
Burgerparticipatie (sinds 2003)
In de digitale gereedschapskist staat bij het onderwerp Burgerparticipatie het Enschedese Kookschrift Burgerparticipatie. Het is een inspirerend boekje dat laat zien dat koken en participatie alles met elkaar te maken hebben. Zeer de moeite waard om te bekijken en te gebruiken, als was het maar om te genieten van de vele lokale burgerparticipatie recepten en de terugkerende koffievlek.
Wijkmanagement
Iedereen die zich bezig houdt met wijken en wijkmanagement zou de Kei-publicatie “Het geheim van het hoe” moeten lezen. Gepubliceerd in 2008 en steeds weer relevant als het gaat om organisaties, mensen en processen. Want het werken aan de stad, de wijken en buurten, met de mensen die er wonen en werken is een vak. Dit boek helpt..
Aansprakelijkheid bij burgerinitiatieven (2013-2015)
Een prachtige recente aanwinst is de publicatie Regel die Burgerinitiatieven over juridische kwesties als aansprakelijkheid, risico’s en calamiteiten, die belemmerend kunnen werken bij maatschappelijke initiatieven in het publiek domein. Regel die Burgerinitiatieven gaat vooral over initiatieven in de fysieke buitenruimte en accomodaties, maar de reikwijdte is veel groter.
De publicatie is het resultaat van onderzoek in 2013 in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken, met medewerking van de gemeenten Den Helder, Deventer en Venray, en de organisaties Van Alphen Advies, CROW, Stadswerk, LPB en En De Buurt. Acquire Publishing Zwolle heeft het boek uitgebracht.
Het EU-project Open Government in Europe (2013-2015) leverde meer dan 60 aansprekende voorbeelden rond open overheid en actief burgerschap op en vier e-guides over methodieken en instrumenten. De Best Practices van de 13 deelnemers zijn uitzonderlijk in opzet en uitwerking, Heel Europa zou van deze voorbeelden kennis moeten kunnen nemen.
Deze informatie is terug te vinden, zoals bij ieder ander EU project, in de publieke openbare database, in dit geval de EST-database (European Shared Treasures). Zo gaan de nieuwe kostbare inzichten tenminste niet verloren. Maar alleen bewaren is natuurlijk niet genoeg, al helemaal niet als het om “actief burgerschap” gaat. Er moet ook mee gewerkt worden.
Om dat wat makkelijker te maken heb ik de 4 e-Guides en het handbook vol Best Practices hier opgenomen. Ook het artikel over The Gov indicator staat hierbij, met de presentatie in april 2016 gegeven op het IADIS e-Society congres in Portugal.
Zie voor meer informatie over open overheid, actief burgerschap en e-democracy tools ook de pagina Estonian School op deze website of op www.estonianschool.eu.
Kultuurstraat Wesselerbrink is een plan voor de wijk van bewoners, ondernemers, jongeren, senioren, een paar ambtenaren, woningcorporatie medewerkers en directeuren, mensen van maatschappelijke instellingen, verenigingen, diverse stichtingen, eenlingen, kunstenaars en alle comakers die ik nu vergeet te noemen.
De titel is Was ik maar een Brinker, nadat de Twentse variant op Kennedy’s slogan in Berlijn was weggefloten. Het is een voorloper van wat nu natuurlijke of organische wijkontwikkeling heet. Ik vind het nog steeds een slim plan, met een lange termijn visie, duidelijke programmalijnen, concrete grote en kleine projecten en vooral veel aandacht om iedereen ruimte te geven om zijn of haar bijdrage te leveren aan de wijk Wesselerbrink, Enschede. Kultuurstraat is voor mij ook een echt Doe plan, vandaar dat de methodiek ook bijzonder boeiend is om te lezen.
Ook zeer de moeite waard is de opzet voor een outcome monitor, die Judy Jason gemaakt heeft. Want programmalijnen zijn mooi, maar komen we ook ergens. Zij laat zien hoe dat zou kunnen. Een bijzonder project moet ik hier noemen, namelijk de bundel Verhalen van Brinkbewoners, dat ik helaas niet digitaal heb. Naar aanleiding van die bundel is er ook een toneelstuk gemaakt, waarin het wel en wee van de brinkers door bewoners zelf gespeeld is.
Ten slotte is ook het rapport Opgestroopte Mouwen van het Oversticht erg relevant om te lezen. Hierin wordt de cultuur-historische waarde van de naoorlogse wijk onderzocht en bekeken hoe deze wijk zich kan klaarmaken voor de toekomst. Grootschalige en achteloze sloop is niet wat Oversticht aanbeveelt. Kultuurstraat Wesselerbrink won in 2005 de landelijke Ecorys Herstructureringsprijs.
De Unieke Brink is een bijzonder burgerparticipatieproject in de openbare ruimte. Het is onderdeel van de WOP Kultuurstraat. Het procesboek en het zogenaamde beeldenboek (enqueteboek) zijn gemaakt door Arcadis. Bijzonder is dat het sinds 2008 is overgenomen door woningcorporatie Domein en gebruikt wordt in de buurten Bijvank en Het Lang in de wijk Wesselerbrink. In essentie is het een interactief proces om van de 60 hofjes (brinken) echte identiteitsdragers te maken.
Bewoners kunnen gezamenlijk aangeven hoe hun beelden zijn van hun brink, de ontwerpers gaan daarmee aan het werk en toetsen de uitkomst weer met de bewoners. Vervolgens vindt er in de uitvoering weer een samenwerking plaats tussen aannemers en bewoners. Het merendeel van de brinken wordt ten slotte onderhouden door de bewoners.
Voor mij is dit een prima voorbeeld van “oude” burgerparticipatie, de winst zit hem in de collectiviteit bij het ophalen van beelden en vaststellen van het ontwerp. Het beeldenboek is daarbij bijzonder handig. Weinig woorden, veel plaatsjes, wat erg goed werkt in een buurt met zoveel verschillende nationaliteiten en talen. De Unieke Brink is onlangs onderzocht op leefbaarheidseffecten, wat u hier kunt lezen. Een mooi effect van het langjarige project is dat er daardoor ook heuse bewonersinitiatieven rond permacultuur zijn ontstaan, die zich toendertijd ook Unieke Brink noemden. Het meerjarig project is genomineerd geweest voor de Parel van Integratie 2006.
De Voorzieningen Compagnie (2006-2009)
Link website Bouwstenen voor Sociaal
De Voorzieningencompagnie (VC) gaat over accommodaties, maatschappelijk vastgoed en voorzieningen in Stadsdeel Zuid, Enschede. Het idee erachter is om vraag en aanbod van maatschappelijke ruimte in het stadsdeel centraal te organiseren. Zo kan er winst behaald worden voor de wijk en voor de eigenaren van het vastgoed. Marc van Leent en Sabina Verkroost zijn ermee aan de slag gegaan, met stadsdeel Enschede Zuid en de woningcorporaties De Woonplaats en Domijn.
Het gemeentelijk projectplan en een voortgangspresentatie kun je hier vinden. Ik zie de VC als een voorloper van diverse ontwikkelingen die via het MFA-Lab nu bij Bouwstenen voor Sociaal en platform Wijkondernemingen plaats vinden. Denk daarbij aan het Makelpunt Utrecht, hospitality management, tijdelijk gebruik van lege ruimte en zo meer.
LPB Locatiedagen 2006: Kunneman’s Dikke Ik
In 2006 waren de LPB-locatiedagen in Enschede. Ik zat in die tijd in het bestuur van het LPB en vond dat Enschede de moeite waard was om door de kritische blik van de leden, collega’s, wijkmanagers en burgers bekeken te worden. Maar ik had buiten de wetenschappelijke waard gerekend. Harry Kunneman, auteur van het boek “De Dikke Ik” gaf een verbijsterend goed beeld van wat er nu eigenlijk speelt in de samenleving, met die overheid, die ambtenaar en die burgers. Lees zijn wervelende presentatie, inclusief de roep om nieuwe kampvuurtjes!
Het Participatiegilde in Deventer heeft ook erg boeiende inzichten opgeleverd. Over burgerinitiatieven en aansprakelijkheid, over het proces om tot sociale (wijk)teams te komen en hoe het zit met procesmatige en juridische kwesties in het sociale domein. Over “Kwartier maken in het sociaal domein – hype of vak?” met Huub Janssen van het landelijke Kwartiermakersgilde. Over bijzondere participatie methodieken en instrumenten: Maarten Vergouwen liet zien hoe ProjectRadar werkt, een online project tool die informatie up-to-date en betrouwbaar houdt. Ramon Postma presenteerde de Unieke Brink, rond ontwerp en inrichting van de openbare ruimte in Enschede Zuid. Everdien Boesveld gaf haar presentatie van het participatieproject van Stichting Cliënten Initiatieven Achterhoek in Doetinchem, voor en door GGZ patiënten.